Na stronie Harvard.edu, Graduate School of Education, znalazłam ciekawy artykuł pod tytułem Cultures of thinking – improving learning and collaboration by honing group and individual thinking processes. (Kultury myślenia – doskonalenie umiejętności uczenia się i współpracy poprzez kształtowanie grupowych i indywidualnych procesów myślenia. tłum. tytułu bmirjak)
Autorzy najpierw definiują „Kultury myślenia” jako „miejsca, w których grupowe i indywidualne myślenie jest cenione, widoczne dla innych i aktywnie promowane jako część regularnego, codziennego doświadczenia wszystkich członków grupy.”
Na czym polega projekt „Kultury myślenia”? Oparty został na wcześniejszych badaniach przeprowadzonych przez naukowca Rona Ritchharta w 2002 roku, a polega na koncentrowaniu uwagi nauczyciela na ośmiu elementach kulturowych obecnych w każdej sytuacji pracy zespołowej.
Jakie to elementy?
- Język – czyli użycie języka myślenia – słów, które pozwalają uczniom przedstawić swój tok myślenia i przeprowadzić refleksję nad jego procesem,
- Czas – czyli danie uczniom czasu na sformułowanie wypowiedzi lub zgłębienie tematu,
- Środowisko – czyli przyjazne miejsce gdzie „widać” proces myślenia, miejsce przyjazne dla interakcji
- Możliwości – zorganizowanie zadań z jasno określonym celem, angażujących uczniów w proces myślenia i rozumienia
- Procedury – ćwiczenie procedury myślenia i wykształcenie rutyny myślenia,
- Modelowanie – pokazywanie uczniom kim jesteśmy jako osoby myślące i ciągle uczące się,
- Interakcje – okazywanie respektu dla pomysłów innych i owocnej współpracy,
- Oczekiwania – stawianie jasnych celów i oczekiwań, podkreślanie wartości myślenia i uczenia się jako procesu a nie tylko jako „zadania do wykonania”.
Podczas dążenia do tworzenia „kultury myślenia” w swojej klasie, nauczyciele mogą korzystać z różnych metod, na przykład dać uczniom czasu na myślenie, modelować użycie języka myślenia, wskazywać na zawieszone w klasie plakaty dla przypomnienia procesu, w ten sposób wzbogacając grupę w umiejętność uwidocznienia swojego toku myślenia.
Mój pomysł na uwidocznienie toku myślenia i planowania własnej pracy uwieczniłam na tablicy przed klasą, gdzie uczniowie zawiesili przykłady z każdego etapu pisania i publikowania swoich opowiadań, które najpierw planowali, pisali kilka wersji w Wordzie, ręcznie ilustrowali, przenosili wersję cyfrową na tablety, i wreszcie czytali młodszym uczniom. A na koniec pisali refleksję z całego procesu produkcji własnej „książki” i czego się nauczyli.
Pomysłów jest wiele w promowanych przez projekt książkach:
Making Thinking Visible: How to Promote Engagement, Understanding, and Independence for all Learners („Uwidocznić Myślenie: jak wykształcić zaangażowanie, zrozumienie i samodzielność u wszystkich uczniów” tłum. tytułu bmirjak) wydanej w 2011 roku, autorzy Ron Ritchhart, Mark Church, Karin Morrison.
„W jaki sposób klasa może stać się miejscem intelektualnej stymulacji, gdzie nauka nie jest oceniana w punktach na teście, ale w rozwoju osób potrafiących myśleć, planować, tworzyć, kwestionować i angażować się, samodzielnie jako uczeń?”
Creating Cultures of Thinking: The 8 Forces We Must Master to Truly Transform Our Schools („Tworzenie kultury myślenia: 8 czynników do opanowania, by naprawdę przekształcić nasze szkoły” tłum. tytułu bmirjak) wydanej w 2015 roku, a autorem jest Ron Ritchhart.
Ron Ritchhart z Harvard University w swej książce przedstawia „ukulturalnienie się” (enculturation) jako klucz do procesu głębokiego uczenia się i rozwijania nawyków umysłowych i nastawień, czyli kompetencji potrzebnych w stale zmieniającym się świecie.
Dla anglojęzycznych nauczycieli proponuje się kilka tematycznych kursów online, które zaczną się we wrześniu i potrwają do grudnia 2018. Niestety, są płatne, 525$ od osoby w grupie 3-6 osobowej.
Ciekawe, czy już te książki lub takie szkolenia są dostępne w języku polskim. Może warto je przetłumaczyć, a podobne szkolenia zorganizować?